Afbeelding 1: De gloeilampenfabriek van Philips op Rothe Erde in de jaren vijftig, met in de verte (rechtsboven) de voormalige staalwalserij.
De vroegste industriële activiteiten in het Akense stadsdeel Rothe Erde gaan terug tot de eerste helft van de negentiende eeuw. Dankzij Belgische ingenieurs uit het Luikse liep men in Aken met de grootschalige ijzerverwerking aanvankelijk zelfs voor op het Ruhrgebied. Er verrezen twee grote staalfabrieken met bijbehorende walserijen die tot in de Eerste Wereldoorlog op basis van Luxemburgs ruwijzer hun bijdrage leverden aan de civiele en militaire opbouw van het Kaiserreich. De bepalingen in het vredesverdrag van Versailles maakten hier echter een einde aan omdat de Vennbahn, de spoorlijn die Rothe Erde met Luxemburg verbond, op Belgisch grondgebied kwam te liggen. De bergen roodgekleurde ijzerhoudende slak die als afval achterbleven vonden toepassing in de aanleg van sintelbanen, waaronder die voor de Olympische Spelen van Berlijn in 1936. Hoewel de naam Rothe Erde van ver voor het industrietijdperk dateert, werd het tot 2010 als merknaam gebruikt voor de verkoop van deze ‘rote Erde‘. Na de Tweede Wereldoorlog zorgde Philips weer voor opbloei door vestiging van fabrieken voor glas, gloeilampen en beeldbuizen op het industrieterrein.
Afbeelding 2: Bouw van de persglasfabriek op Rothe Erde in 1953.
De kiem hiervoor was overigens al voor de oorlog gelegd toen het bedrijf in 1934 in een voormalige textielfabriek begonnen was met de productie van radiotoestellen van het type ‘Aachen Super’ dat werd aangeprezen als het ‘Tonwunder’. Toen Philips in de jaren zestig ook nog eens een onderzoekslaboratorium liet inrichten steeg het totaal aantal personeelsleden in de stad tot boven de vijfduizend. De beeldbuizenfabriek op Rothe Erde bleef nog lang de naam ‘Valvo’ voeren, een merknaam voor elektronenbuizen die Philips reeds in de jaren twintig had verworven. Ondanks het feit dat er uiteindelijk ‘real flat’ beeldbuizen van bijna een meter beelddiagonaal werden geproduceerd, was de strijd tegen de LCD-TV’s die na de eeuwwisseling ontbrandde niet te winnen en volgde sluiting in 2006. Hoewel Philips Lighting voorlopig haar activiteiten op Rothe Erde nog handhaaft is er veel leegstand waarvoor een nieuwe bestemming wordt gezocht. Het gaat daarbij niet alleen om de Philipsgebouwen, maar ook om een oude walserij en hoofdkantoor van de voormalige ‘Stahlwerke’. De stad heeft echter al veel industrieel erfgoed door herbestemming weten te behouden, waaronder de radiofabriek van Philips die tegenwoordig als schoolgebouw dient voor de RWTH Aachen, zodat naar verwachting ook op Rothe Erde een herinnering aan het bedrijvige verleden in stand zal blijven.
Afbeelding 3: De voormalige radiofabriek aan de Jaegerstrasse nabij het centrum van Aken.
In onderstaand artikel is meer te lezen over de geschiedenis van het fabriekscomplex Rothe Erde in Aken.
Fabriekofiel 